Mới đây, trong hoạt động của Dự án “Gieo hạt giống thay đổi: Giảm thiểu biến đổi khí hậu dựa vào cộng đồng thông qua sản xuất lúa gạo bền vững” của Trung tâm Khuyến nông Khuyến ngư phối hợp với Tổ chức Phát triển Hà Lan (SNV) đã tổ chức hội thảo quy trình ép củi trấu bằng máy.

Đây là nội dung quan trọng của dự án nhằm giúp người dân sử dụng hiệu quả và bền vững phụ phẩm lúa gạo, giảm thiểu tác động tiêu cực đối với môi trường thông qua các công nghệ năng lượng tái tạo.

Các đại biểu tham quan mô hình sản xuất củi trấu tại cơ sở xay xát ở thôn Tả Phan, xã Duy Ninh.

Các đại biểu tham gia hội thảo quy trình ép củi trấu bằng máy sẽ được tham khảo những mô hình sản xuất mới về tái chế năng lượng từ những phế phẩm nông nghiệp giúp ích cho môi trường và kinh tế địa phương bao gồm: xây dựng mô hình máy cuốn rơm thực hiện tại Trung tâm Giống vật nuôi tỉnh với công suất cuốn 200 tấn rơm/vụ; mô hình máy ép củi trấu tại cơ sở xay xát của bà Trần Thị Chuynh ở thôn Tả Phan, xã Duy Ninh với công suất 300 tấn củi trấu/năm; mô hình sấy lúa vỉ ngang dùng trấu tại HTX Thống Nhất, xã An Ninh, với công suất 150 tấn lúa/vụ; xây dựng 8 cửa hàng phân phối bếp khí hóa tại 8 xã tham gia dự án, với mục tiêu cung cấp 400 bếp khí hóa cho người dân.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đã được ông Nguyễn Đình Tường, Giám đốc Công ty TNHH Hoàng Phi (Bà Rịa -Vũng Tàu) giới thiệu về sản phẩm máy ép củi trấu do Công ty sản xuất. Đây là sản phẩm đạt giải nhất trong cuộc thi Sáng tạo kỹ thuật nhà nông toàn quốc lần thứ IV (2010-2011) do Hội Nông dân Việt Nam tổ chức.

Trên cơ sở hoạt động của hợp phần Năng lượng tái tạo, Dự án đã hỗ trợ cơ sở xay xát của bà Trần Thị Chuynh ở thôn Tả Phan, xã Duy Ninh 2 máy ép củi trấu, với mức hỗ trợ 45% chi phí thiết bị, tương đương 65 triệu đồng. Theo hạch toán tài chính bước đầu, với nguồn trấu nguyên liệu từ nguồn xay xát của cơ sở ổn định từ 1-1,5 tấn/ngày, đồng thời có 3 cơ sở xay xát lớn trong xã cung cấp lượng trấu ổn định khoảng 1 tấn/ngày, cơ sở có thể sản xuất được gần 2 tấn củi trấu. Với giá bán gần 1.500 đồng/kg, trừ chi phí, cơ sở thu lãi 420.000 đồng/ngày, mỗi tháng lãi trên 10 triệu đồng.

Việc giới thiệu mô hình máy ép củi trấu giá rẻ tại địa phương sẽ giúp cho bà con nông dân thấy được hiệu quả của việc chuyển vỏ trấu thành nguồn năng lượng mới không chỉ nâng cao giá trị của sản xuất lúa gạo mà còn giảm thiểu ô nhiễm môi trường do việc xả thải tự do hoặc đốt trấu gây ra…

Củi trấu được làm từ nhiên liệu trấu có độ ẩm nhỏ hơn 15%,nếu độ ẩm của nguyên liệu cao hơn 15% thì trong quá trình ép, gia nhiệt, hơi ẩm thoát ra nhiều làm cho áp suất buồng nén tăng lên dẫn đến việc trấu bị phụt ra từ phiểu cấp liệu.

Trấu được cấp từ phiểu đi vào buồng nén trấu thông qua trục vít, trấu sẽ được trục vít nghiền và được nén lại do các bước vít nhỏ dần. Khi ra khỏi vít nén thì củi trấu được giữa lại thêm 100-150 mm thì mới ra khỏi nồng ép.bên ngoài nồng ép củi có điện trở gia nhiệt ( nhiệt độ từ 180 đến 300 độ ), mục đích của việc gia nhiệt là làm lớp trấu bên ngoài tiết ra hắc ín ( còn gọi là linin ), trong điều kiện như thế trấu rất dễ kết dính lại với nhau.

Thanh củi trấu có lỗ ở giữa để thoát hơi ẩm khi gia nhiệt. Trong quá trình nén trấu vì một nguyên nhân nào đó bị bít lỗ thoát hơi ẩm thì thanh củi trấu ở đầu nồng sẽ bay ra kèm theo tiếng nổ, vận tốc của thanh củi bay ra là rất lớn và rất nguy hiểm cho con người. Đó là nguyên nhân vì sao các máy ép củi trấu điều quay đầu vào tường nơi mà không có con người đi lại.

Trục vít nén: Trục vít nén phải được bảo trì thường xuyên, do trấu có hàm lượng silic cao nên cánh vít rất mau mòn.bảo trì bằng cách dùng que hàn chuyên dùng đắp lại. Đối với máy ép trấu có nồng ép dài thì sau khi đắp cánh vít xong là có thể đưa vào chay được, nhưng năng suất lúc đấy giảm đi một phần tư, sau một giờ đồng hồ thì chỉnh lại thì máy đạt 100% sản lượng. Đối với máy ép củi trấu có nồng ngắn thì các cánh vít khi đắp xong phải được mài lại cho nhẳn trước khi đưa vào chạy máy.

Vấn đề xử lý khói từ nhà máy ép củi trấu: 

Khói thoát ra từ nhà máy ép củi chủ yếu là hơi nước có lẩn một ít khí CO. Cách xử lý là dùng quạt hút khói vào bộ phận xử lý khói, mà chủ yếu là phun hơi nước cho hơi nước trong khói ngưng tụ, nước thải ra từ bộ xử lý nước có màu vàng nhạt, thường thì được thải ra sôngmà không xử lý ( một lượng nước nhỏ so với sông lớn nên không thấy hiện tượng gì ).

Nhưng phương pháp này lượng khói vẩn chưa xử lý triệt để, khu vực làm việc vẫn thấy khói bay và hơi khó thở. Phương pháp thu khói bằng giếng trời dửa trên nguyên lý sự chênh áp khí trới theo độ cao.khu vực sản xuất được lắp giếng trới ngang 1.5 mét, chiều dài phụ thuộc vào số máy.chiều cao của giếng trời từ 9 đến 15 mét. Do diện tích ống khói rất lớn nên khi khói bay ra được chia ra nhiều mảng nhỏ nên có thể tạm chấp nhận được.

Phương pháp bẻ củi trấu

Năng suất của máy ép và chất lượng củi tỷ lệ nghịch với nhau. Do các nhà máy chạy cui trau thường khoáng theo sản lượng nên việc kiểm soát chất lượng ( độ nén ) là điều cần thiết.

Quy trình sản xuất củi trấu đập như sau : sau khi củi trấu được ép có đường kính 85mm chiều dài 350mm ,sau đó mới bỏ vào máy đập, đập thành từng mảnh nhỏ củi trấu đập có chất lượng tốt khi độ vụn có tỷ lệ thấp nhất.