Việc chuyển đổi chất đốt từ củi sang thanh nhiên liệu củi trấu trong xông sấy mủ tờ không chỉ giúp giảm chi phí mà còn hạn chế sự lệ thuộc vào các nhiên liệu hóa thạch ngày càng cạn kiệt và có giá biến động tăng cao, góp phần giảm hiệu ứng nhà kính. Mặt khác, tro sinh ra trong quá trình đốt sẽ là nguồn nguyên liệu rất cần thiết cho các ngành công nghiệp khác.

>> Mua củi trấu ở đâu chất lượng tốt nhất?

Theo kế hoạch, từ nay đến năm 2015, Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam (VRG) sẽ tăng tỷ lệ mủ cao su sơ chế (mủ tờ xông khói – RSS) từ 5% lên 10%. Tuy nhiên, việc sử dụng củi đốt để sản xuất mủ tờ RSS đang khiến các doanh nghiệp ao su ngày càng khó khăn về nhiên liệu. Khắc phục tình trạng này, Viện Nghiên cứu Cao su Việt Nam đã tìm giải pháp dùng thanh nhiên liệu củi trấu thay thế củi trong sấy cao su tờ xông khói RSS.

Việc thay thế củi đốt bằng thanh củi trấu được thử nghiệm tại Xưởng Chế biến mủ tờ Lai Khê  từ tháng 5/2013 đến nay đã cho kết quả tốt, sản phẩm đạt chỉ tiêu chất lượng tiêu chuẩn cơ sở. Việc sử dụng thanh củi trấu đã tiết kiệm chi phí chất đốt từ 23-30%, tương đương 100.000 đồng/tấn sản phẩm. Như vậy, với sản lượng mủ tờ của tập đoàn sẽ đạt mức trên 30.000 tấn/năm, thì thời gian tới, chi phí tiết kiệm lên đến vài tỉ đồng.

Ông Nguyễn Hoàng Thái - Phó Ban công nghiệp VRG - nhận xét: “Ưu điểm của việc sử dụng thanh củi trấu là sản phẩm phụ của nông nghiệp, nên rất dồi dào và rẻ tiền; dễ kiểm soát quá trình đốt và dễ định lượng cho từng lò đốt nên nhiệt độ sẽ ổn định hơn, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm RSS. Hạn chế là khi bắt đầu đốt phải mồi bằng lửa củi”.

Cao su sau khi được cán mỏng để loại bỏ serum phải đạt độ dày 2-3 mm và được hong khô 24 giờ trước khi được đưa vào lò sấy. Lò sấy có công suất 2-2,3 tấn sản phẩm cho một mẻ; với thời gian sấy từ 70-72 giờ. Sử dụng 0,2 m3 củi lúc đầu để mồi củi trấu và 0,2 - 0,3 m3 củi trong quá trình đốt để tạo than. Sử dụng 2 loại củi trấu viên (trấu xay trước khi ép viên, tỉ trọng viên trấu 3,4g/cm3 và trấu không xay, tỉ trọng viên trấu 2,75g/cm3).

Kết quả: sau khi sấy 44 - 48 giờ sẽ đạt nhiệt độ sấy cao nhất là 75 – 78OC. Thời gian sấy cho 1 lò từ 69 - 70 giờ (gần 3 ngày). Hệ số đốt lò trung bình của nguyên liệu củi trấu là 152,8 kg/tấn thành phẩm. Định mức củi tiêu hao cho mỗi tấn thành phẩm  là 1,5 m3 củi đốt (tương đương chi phí khoảng 450.000 đ/tấn thành phẩm). Trong khi sử dụng chất đốt chính là củi trấu có giá 1.500 đồng/kg, giúp giảm chi phí chất đốt từ 23-30%. Bình quân tiết kiệm được 100.000 đồng tiền chất đốt/tấn sản phẩm. Các chỉ tiêu chất lượng đạt ở mức cao, đáp ứng với tiêu chuẩn cơ sở TCCS 105:2009 và tương đương với cao su SVR3.

Sử dụng thanh nhiên liệu củi trấu có thể thay thế cho than đá, than củi, dầu DO, FO dùng để đốt lò hơi công nghiệp. Việc thay nhiên liệu đốt bằng trấu rất tiện lợi vì có thể sử dụng ngay loại lò đốt mà không cần thay đổi thiết kế ban đầu. Mặc dù nhiệt lượng của gas, dầu DO, dầu FO cao hơn than và củi trấu 3 lần nhưng giá thành của gas, DO, FO cao gấp 15-20 lần nên hiệu quả thấp. Sử dụng trấu viên để tạo gas hỗn hợp thay thế cho gas Butan thì hiệu quả kinh tế sẽ rất cao, hứa hẹn đem lại nguồn lợi lớn cho doanh nghiệp và quan trọng hơn giải quyết được vấn đề củi đốt ngày càng khan hiếm, đồng thời góp phần bảo vệ nạn chặt phá rừng tự nhiên.

Cũng như bao nhiêu tỉnh Miền tây Nam bộ khác, Hậu Giang là một tỉnh thiên về nông nghiệp, do vậy nạn trấu ứ đọng tại các nhà máy xay xát đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm Đa dạng sinh học Hòa An (xã Hòa An, Phụng Hiệp, Hậu Giang) đã nghiên cứu và sản xuất thành công củi trấu góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường và lãng phí tài nguyên. Củi trấu được làm ra bởi một chiếc máy ép chạy bằng điện ba pha. Trấu đổ vào phễu hứng phía trên, máy sẽ ép và đùn ra phía dưới những thanh củi tròn dài đến 1 mét.

Thanh củi có đường kính 7,5 cm, hình vành khuyên với lỗ tròn ở giữa để dễ cháy. Khoảng 20 cm củi trấu nặng 1 kg và với 1 kg có thể nấu được bữa ăn cho 4 người. Công suất của máy 70-80 kg củi trấu/giờ và điện tiêu thụ 6-7 KW/h. 1,05 kg trấu làm ra 1 kg củi trấu.

Sử dụng củi trấu như những loại củi thông thường khác, củi trấu cũng sử dụng được với nhiều loại bế, lò. Khi đun nấu, cũng có thể chặt ra thành nhiều khúc hoặc chẻ nhỏ. Ưu điểm của củi trấu là rất dễ cháy, ít khói và toả mùi thơm… mùi đượm hơn đốt trấu.

Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm Đa dạng sinh học Hòa An của trường Đại học Cần thơ, ra đời ngày 8/8/2008 và mới sản xuất củi trấu nhưng đã có nhiều người tìm mua. Chủ yếu là chủ các lò sấy nông sản thực phẩm. Một chủ lò sấy bột ở quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ đã mua 5-6 tấn/ngày.

Giá bán củi trấu hiện còn cao, 1.000 đ/kg, trong đó giá thành vận chuyển 1 kg trấu từ nhà máy xay xát lúa về Trung tâm đã mất 200 đồng. Các kỹ sư của Trung tâm giải thích, giá thành sẽ hạ nhiều nếu sản xuất số lượng lớn.

Đặc biệt, mục tiêu của việc nghiên cứu là chuyển giao cho các nhà máy xay xát lúa hiện đang đau đầu với những đống trấu cao như núi, nếu thực hiện được thì sản phẩm củi trấu sẽ đủ sức cạnh tranh với các chất đốt khác.